Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2022 2023 Yılı Hedefleri Değerlendirme Programı’nda konuştu.
Türkiye Ekonomi Modeli ile bir başarı öyküsü yazdıklarını belirten Bakan Nebati “Yüksek büyüme performansımızın da etkisiyle 2022 yılında kişi başı gelirimizin 10 bin doları aşacağını öngörüyoruz. Bu sizin Orta Vadeli Program tahmininizin üzerindedir. İnşallah 2023 yılında kişi başı gelirimiz daha da artarak 12 bin doları aşacaktır. dolar.”dedim.
Bakan Nabati, enflasyon rakamlarına ilişkin de bir değerlendirme yaptı. , “E Yılsonu tüketici enflasyonu yüzde 64,3 ile OVP’deki hedefin altında gerçekleşti. 2023 yılında enflasyondaki düşüş devam edecek.sözlerini kullandı.
Bitkisel, “Üretici fiyatlarının baskısı giderek azalıyor. Bütçe açığının GSYİH’ya oranı yüzde 1 olacak. Bütçe sonucu yüzümüzü güldürdü. Bütçe açığı 139,1 milyar lira” dedim.
Bakan Nabati’nin açıklamalarından öne çıkanlar:
Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı Türkiye Ekonomi Modeli’ni bir yılı aşkın bir süre önce hayata geçirdik.
Modelimiz kapsamında uyguladığımız politikaların sonuçlarını ve 2022 yılı bütçe gerçekleşmelerini tüm detaylarıyla kamuoyu nezdinde değerlendirmek üzere sizlerle bir toplantıya geldik.
Türkiye Ekonomi Modeli ile değerli bir başarı hikayesi yazdık. Türkiye Ekonomi Modeli ile değerli bir başarı hikayesi yazdık. Nitekim son yüzyılın en zor yıllarından biri olan 2022 yılında, küresel enflasyonun tarihsel olarak yüksek seviyelerde seyrettiği, ulaşım maliyetlerinin hızla yükseldiği bir dönemde, neredeyse tüm makroekonomik göstergelerde başarıya ulaştığımızı vurgulamak isterim. 2022 bu açıdan çok özel bir yıl oldu.
Biraz sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde dünyanın en başarılı ülkelerinden biri olan Türkiye’nin 2022’deki bu başarısını net bir şekilde ortaya koyan ekonomik göstergelerin rakamlarını sizlerle paylaşacağım. daha müreffeh ve daha güçlü bir Türkiye için Türk Yüzyılına doğru kararlı adımlarla ilerlediğimizi hepinizin huzurunda.
TÜRK EKONOMİK MODELİ
Türk Ekonomik Modelinin temel politika araçları; TL tasarrufun teşvik edilmesi, seçici kredi politikası ve yatırım ortamının iyileştirilmesi olarak tanımladık. Bu politika araçlarının etkin kullanımı ile istikrarlı ve sürdürülebilir büyümeyi hedefledik. Modelimizi tasarlarken kapsayıcı bir yaklaşımla yatırımları, istihdamı, üretimi, ihracatı ve verimliliği artırmak, mevcut süreçlerde fazla vermek ve fiyat istikrarını kalıcı olarak sağlamak hedeflendi.
TERS DOLARİZASYONTERS DOLARİZASYON
2022 yılında TL birikimlerini artırmak, finansal istikrarı güçlendirmek ve finansal derinliği artırmak amacıyla Döviz Korumalı Mevduat ve Katılma Hesabı başta olmak üzere birçok yeni adımı hayata geçirdik.
DÖVİZ KURUNDA ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK
2022 yılının ikinci yarısı itibarıyla döviz kurlarında istikrarı sağlarken finansal istikrarı da güçlendirdik. Finansal istikrarın güçlendirilmesi; TL’nin reel değerini de kazandırdı.
GELİRE ENDEKSLİ KARARLAR
TL’nin cazibesini artırmak için 6,6 milyar TL’ye ulaşan Gelire Endeksli Senet ihraçları da gerçekleştirdik ve DİBS ile temettü gelirlerinde stopaj indirimi yaptık.
ALTIN SERTİFİKASI SORUNLARI
Finansal araçların çeşitlendirilmesi ve finansal sistem dışındaki atıl birikimlerin finansal sisteme kazandırılması amacıyla 21 Kasım 2022 tarihinde devreye aldığımız 5 ton Altın karşılığında ihraç ettiğimiz Darphane Altın Sertifikalarına bireysel yatırımcılarımız yoğun ilgi gösterdi. Türk Ekonomi Modeli kapsamında sistem. Bu iyiliğin ardından bugün ikinci 10 tonluk altın sertifikasını vereceğiz.
ALTIN REZERVLERİMİZ
Altın sertifikası ihraçlarımız, Altın Tasarruf Ekosistemi ve Altın Döngüsü KKM uygulamamız ile 2022 yılında altın rezervlerimizin 129 ton artmasına katkı sağladık.
BRÜT REZERVLERİMİZ
Sadece altın rezervlerimize değil, brüt rezervlerimizin de 129 milyar dolar ile son 8 yılın en yüksek seviyesine ulaşmasına katkı sağladık. Brüt rezervimiz 2022 yılında bir önceki yıla göre 18 milyar dolar arttı;
o KKM hesapları 1,4 trilyon TL’ye ulaştı,
o 11 milyar dolarlık Eurobond ihracımız ve o Rekor seviyedeki ihracatımız etkili oldu.
BORSA İSTANBUL
Rezervlerimizdeki artışın yanı sıra Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayımızın 1,4 milyon artmasıyla yatırımcı tabanımızı genişlettik. Borsaya kote şirketlerin piyasa değeri son bir yılda yüzde 184 artarak 6,2 trilyon TL’ye ulaştı.
BORSA İSTANBUL’DA 40 YENİ ŞİRKET
Halka arzları vergilendirerek şirketlerimizin 19,3 milyar TL ek finansmana ulaşmasını sağladık. Böylece 2022 yılında 40 yeni şirket Borsa İstanbul’da işlem görmeye başladı.
BORSA İSTANBUL DOLAR GELİRİ
Türkiye, borsa performansı ile hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerden olumlu yönde ayrışmıştır. Böylece Borsa İstanbul, dolar bazında %111 ile 2022 yılında en yüksek getiriyi elde etti.
FON BÜYÜKLÜKLERİ DE ARTIYOR
Yatırım, girişim sermayesi ve gayrimenkul yatırım fonu büyüklükleri de sermaye piyasamızın derinleşmesinde kat ettiğimiz boşluğu net bir şekilde ortaya koyuyor.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ
Bireysel Emeklilik Sistemini de hızla yaygınlaştırıyoruz. Ülkemizde özel tasarrufların artırılması hedefi doğrultusunda 2022 yılsonu itibarıyla Otomatik Katılım Sistemi dahil Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki toplam fon büyüklüğü yüzde 76 artışla yaklaşık 430 milyar TL’ye ulaştı.
18 YAŞ ALTI BES AÇILMASI VE DEVLET KATKISINI ARTIRMAK
18 yaşından küçüklerin BES’e dahil edilmesi ve 2022 Ocak ayında yürürlüğe giren yüzde 30 Devlet katkısı uygulaması sonucunda toplam katılımcı sayısı 1,3 milyon artarak yaklaşık 15 milyon kişiye ulaştı. 2022’nin sonu.
KATILIM EKOSİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİYORUZ
Bir diğer sigortacılık alanı olan Türk İştirak Reasürans AŞ’yi kurarak iştirak ekosistemini daha da güçlendiriyoruz.
Türk Katılım Reasürans AŞ’nin yurtdışı iştirak sigortası ile entegrasyonunu artırıyoruz. Bireysel emeklilik sisteminde iştirake dayalı fonların payının artırılmasını destekliyoruz.
ETKİN BORÇLANMA POLİTİKASI
Bahsettiğim TL cinsinden tasarruf çeşitlendirmesinin yanı sıra stratejik kriterlere dayalı aktif borçlanma politikaları sayesinde kamu borç yönetimi alanında da değerli kazanımlar elde ettik.
2022 yılında iç borçlanmanın ortalama vadesini bir önceki yıla göre 17 ay artırarak 70 aya çıkardık; Maliyeti 14,9 puan indirerek yüzde 10,7’ye indirdik.
FİNANSAL KOŞULLAR SIKIŞIYOR
Dünyada finansman imkanlarının daralmasını ve faiz oranlarındaki artışı eminim sizler de takip ediyorsunuzdur.
ZOR PİYASA ŞARTLARINA KARŞI, YÜKSEK FİYAT VE MİKTAR OLARAK İHRACATIMIZ
Gelişmekte olan ülkelerin uluslararası sermaye piyasalarında ihraçlarının bir önceki yıla göre neredeyse yarı yarıya azaldığı 2022 yılında hedeflediğimiz 11 milyar dolarlık yabancı tahvil ihracını başarıyla tamamladık.
ULUSLARARASI KURUMLARDAN FİNANSMAN SAĞLAMAYA DEVAM ETTİK
Vatandaşlarımızın yaşam kalitesini artıran ve kritik değere sahip kamu projeleri için uluslararası kuruluşlarla yakın işbirliği içinde çalışmaya devam ediyoruz. Dünya Bankası, çeşitli uluslararası finans kuruluşları ve ticari bankalar aracılığıyla 3,5 milyar dolarlık dış finansman sağladık.
ULUSLARARASI TOPLANTILARA DEĞER VERİYORUZ
Küresel finansal koşulların sıkılaştığı bu dönemde, birçok ülkeden muhataplarımız ve uluslararası kuruluşların üst düzey yetkilileri ile Türk Ekonomi Modeli ve ülkemiz ekonomisi hakkında bilgi paylaşımlarımızın ülkemizdeki uluslararası yatırımların artmasında önemli etkisi olmuştur.
Toplantılarımızı büyükelçiliklerimizde ve uluslararası kuruluşlarda yaptığımızı hatırlatmak isterim.
HAZİNE BAZLI GARANTİ SİSTEMİ VE SEÇİCİ KREDİ YAKLAŞIMI
Değerli iş ortaklarımız; Bizi ekranlarının başında izleyen değerli vatandaşlarımız, Modelimizin kıymetli sacayağı olan seçici kredi anlayışı ve Hazine Destekli Kefalet Sistemi ile 116 milyar liralık kredi imkanı yarattık.
TİCARİ KREDİ BÜYÜMESİNE ÖNCELİK VERİYORUZ
Seçici kredi yaklaşımımız sonucunda imalat sanayi öncülüğünde kullandırılan ticari kredi büyümesi 2021 yılında 25 puanı aşarak yüzde 36,1’e ulaştı.
BANKACILIK ŞUBEMİZİN SAĞLIKLI BÜYÜME BİLANÇOSU
Güçlü bankacılık şubemiz sayesinde bu yüksek tutarlı ticari kredileri işletmelerimize kullandırmaktayız.
BANKACILIK BÖLÜMÜMÜZÜN GÜÇLÜ SERMAYE YAPISI VE TOPLANACAK ALACAK ORANININ DÜŞÜK
Bildiğiniz gibi bankacılık şubemizin sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 19,3 ile yasal taban oran olan yüzde 8’in oldukça üzerinde.
Net genel döviz pozisyonu nedeniyle kur riski taşımayan segmentin takipteki alacaklar rasyosu 2022 yılında da gerilemeye devam ederek yüzde 2,2 gibi oldukça düşük bir seviyede gerçekleşti.
DİĞER GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE GÖRE TAHSİLAT ALAMAMA ORANI DÜŞÜK
Ülkemizdeki bankaların takibe dönüşüm oranının diğer gelişmekte olan ülkelere göre daha düşük seviyede olduğu bilgisini sizlerle paylaşmak isterim.
DENGELİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME
TL cinsinden tasarrufları çeşitlendirerek, yatırım ortamını iyileştirerek ve seçici krediler sağlayarak; Türkiye Ekonomi Modeli ile daha istikrarlı, daha sürdürülebilir ve daha güçlü büyüyoruz. Büyüme potansiyelimizi artırmamız açısından önemli olan makine ve teçhizat yatırımlarında kesintisiz büyüme süreci 12 çeyreğe ulaştı.
2022 yılında küresel piyasalardaki yavaşlama ve paritenin olumsuz etkilerine rağmen ihracatımız 254,2 milyar dolar ile rekor seviyeye ulaştı. 2022’nin ilk üç çeyreğindeki büyümenin yüzde 60’ı makine teçhizat yatırımları ve net ihracattan kaynaklandı.
MAKİNE VE EKİPMAN YATIRIMLARI DİĞER ÜLKELERDEN YÜKSEK
Ülkemizde makine-teçhizat yatırımları salgın öncesine göre yaklaşık yüzde 68 artarken, ABD ve Avrupa Birliği’ndeki artış sınırlı düzeyde kaldı.
REKOR BÜYÜMEDE OLUMLU FARK
Makine ve teçhizat yatırımlarında dünyadan ayrılan Türkiye, 9 çeyrektir kesintisiz büyüme performansıyla dünyadan olumlu yönde ayrılıyor.
2022’nin ilk üç çeyreğinde yüzde 6,2’lik güçlü ve istikrarlı büyüme ile G-20 ülkeleri arasında en hızlı büyüyen orta ekonomilerden biri olduk.
KÜRESEL BÜYÜME İDDİALARI İNİYOR, BİZİMKİ GÜNCELLENDİ
Yüzde 6,2’lik bu büyümeyi, küresel ekonominin güçlü bir dönemden geçtiği ve küresel durgunluk riskinin arttığı bir dönemde yakaladık.
2022 yılı küresel büyüme iddiaları aşağı yönlü revize edilirken, Türkiye’nin büyüme tahmini yukarı yönlü güncellendi.
DİĞER ÜLKELERE GÖRE BÜYÜMENİN NET BİR RESMİ ÇİZİYORUZ
Ülkemiz ekonomisinin 2022 yılının ilk üç çeyreğindeki performansını diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda ortaya çok net bir tablo çıkıyor. Bu devirde Çin bizim yarımız; ABD ve Almanya ise yarıdan daha az büyüme kaydetti.
KİŞİ BAŞINA GELİR MOTASI VARSAYIMLARIMIZIN ÜZERİNDE OLACAK
Yüksek büyüme performansımızın da etkisiyle 2022 yılında kişi başı gelirimizin 10 bin doları aşacağını öngörüyoruz. Bu da Orta Vadeli Program iddianızın üzerindedir. 2023 yılında kişi başı gelirimizin daha da artarak 12 bin doları geçmesini temenni ediyoruz.
ÜLKEMİZİ ÜRETİMLE KALKINDIRACAĞIZ
Türkiye Ekonomi Modeli ile büyümede kırdığımız rekorları sağlam temeller üzerine inşa ediyoruz.
Buranın değerli bir parçası üretimdir. Nitekim sağladığımız takviyelerle sanayinin katma değerinin GSYİH içindeki payı da önemli ölçüde arttı. 2022’nin ilk üç çeyreğinin prestijiyle bu oran yüzde 27’yi aştı.
ÜRETİMİMİZ DİĞER ÜLKELERE GÖRE ARTIYOR
Salgın öncesine göre üretimimizi yüzde 20 artırdık. Bu üretim artışı AB’nin 5 katına, ABD’nin ise 7,5 katına karşılık geliyor.
ÜRETİMİMİZİ İHRACATLA TAÇLANDIRIRIZ
Salgın döneminde küresel tedarik zincirlerinde yaşanan sıkıntıları avantaja çevirerek üretimdeki başarımızı ihracat artışlarıyla taçlandırıyoruz.
BACACILIK SEKTÖRÜNDE DE (TURİZM) ZİRVEDEYİZ
Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte ortaya çıkan tüm karamsar beklentilere rağmen dumansız sanayide de tarihi zirveler görüyoruz. Turizmde en yüksek performansı kaydettiğimiz 2019 yılında turizm gelirimiz 39 milyar dolar iken, 51,5 milyon ziyaretçi ile 2022 yılında 46 milyar dolar gelir elde etmeyi bekliyoruz.
AKIM ENERJİ VE ALTIN HARİÇ
Rekor kıran ihracat ve turizm gelirleri sayesinde elektrik ve altın hariç cari fazla Kasım 2022’nin prestijiyle 2021 yılına göre 14,3 milyar dolar artarak 51,3 milyar dolara ulaştı. Enerji fiyatlarındaki normalleşme ile birlikte elektrik ve altın dahil olmak üzere mevcut süreçlerde tatmin edici rakamlara ulaşacağız.
ENFLASYON TALEPLERİMİZİN ALTINDA
Küresel emtia fiyatlarındaki artış, 2021 yılının sonlarına doğru yaşanan kur hareketi ve tedarik zincirlerindeki kırılmalar sonucunda maalesef 2022 yılını yüksek enflasyonla geçirdik. Öte yandan, 2022 yılının Kasım ayında düşüşe geçen bu enflasyon eğilimi Aralık ayında da artarak devam etti. Böylece yılsonu tüketici enflasyonu yüzde 64,3 ile OVP’deki hedefin altında kaldı. 2023 yılında enflasyondaki düşüş devam edecek.
ÜFE-TÜFE MAKASLARI DA PARLAK OLUYOR
2022 Aralık ayının prestijiyle birlikte sadece tüketici enflasyonunda değil, üretici enflasyonunda da düşüş gördük. Böylece TÜFE-ÜFE farkı önemli ölçüde daralmıştır. Bu fark 2022 Ekim ve Aralık ortasında 72 puandan 33,5 puana geriledi. Böylece üretici fiyatlarının TÜFE üzerindeki baskısı giderek azalıyor.
TAHIL KORİDORUNUN AKTİF İŞLENMESİNE KATKI SAĞLADIK
Küresel düzeyde emtia fiyatlarındaki normalleşme de son dönemde enflasyondaki düşüşte etkili olmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu normalleşmede izlediği Lider Diplomasi sayesinde tahıl koridorunun açılmasının etkisi büyük oldu. Tahıl koridorunun aktif işleyişinde biz de üzerimize düşeni yaptık. Kritik alanlardaki faaliyetlerin kesintisiz olarak sürdürülmesi amacıyla, sigorta kapsamına alınamayan ve özellikli riskler için Özel Riskler Yönetim Merkezi’ni (ORYM) devreye aldık. Bu merkez, başta tarım ithalatçıları olmak üzere özel hava yolu şirketlerine, enerji branşında hizmet veren kuruluşlara ve armatörlerimize Bakanlığımız güvencesiyle sigorta teminatı sağlamıştır.
ENFLASYONUN ETKİLERİNE KARŞI ADIMLAR ATIYORUZ
Bu ve benzeri adımlarla hem enflasyonun düşmesine katkıda bulunduk hem de vergi politikalarımızla enflasyonun vatandaşlarımız üzerindeki olumsuz etkilerine karşı değerli adımlar attık. Bu kapsamda 2022 yılında 290,4 milyar TL vergi gelirinden vatandaşımızın lehine vazgeçtik.
MODELİMİZİN EN DEĞERLİ ÇIKTISI: İSTİHDAM
Büyüme, yatırım ve ihracat artışı sayesinde ülkemizde istihdam edilen kişi sayısı Kasım ayının prestijiyle 31,6 milyon kişi ile tarihi rekor seviyeye ulaştı.
İSTİHDAM KONUSUNDA DİĞER ÜLKELERDEN FARKLIYIZ
ABD ve Avrupa Birliği’nde istihdam artış hızı salgın öncesine göre yüzde 1,5’e ulaşmazken, ülkemizde yüzde 12’lik artış kaydedildi. Amacımız sadece istihdamı artırmak değil, işgücü piyasasındaki tüm kesimleri daha aktif hale getirmektir. Çünkü insan odaklı politikalar uyguluyoruz.
Buna göre, Kasım 2022’nin prestijiyle birlikte kadınların işgücüne katılma oranı tüm zamanların en yüksek seviyesi olan yüzde 36,4 ile en yüksek seviyesine ulaştı.
GENÇLERİMİZİN İSTİHDAMINA BÜYÜK ÖNCELİK VERİYORUZ
Gençlerimizi birçok yönden çeşitli program ve projelerle destekliyor, genç girişimcilerimize uygun fırsatlar sunuyor ve gelir vergisi muafiyeti sağlıyoruz.
Uyguladığımız bu ve benzeri politikalarla genç işsizlik oranı Kasım ayının prestijiyle Mart 2016’dan bu yana en düşük seviyesine geriledi.
YÜKSEK BÜYÜME HAREKETİMİZDE SORUMLULUKLARIMIZ ARTIYOR
Türkiye Ekonomi Modeli ile birçok makroekonomik göstergede rekorlar kıran ülkemizin brüt dış borç stoku 440 milyar dolar seviyesinde yatay seyretti. GSYİH’ya oran olarak brüt dış borç stokumuz gerilemeye devam ediyor. 2022 yılının üçüncü çeyreğinin prestijiyle söz konusu oran 2021 yılına göre yaklaşık 2,2 puan azaldı.
TOPLAM SORUMLULUKLARIMIZI DA AZALTTIK
2022 yılında toplam borçluluğumuzu da azalttık. Böylece diğer ekonomilerle aramızdaki fark ülkemiz lehine açıldı. GSYİH’ya olan toplam borçluluğumuzu 2021 yılına göre 23 puan azaltırken, gelişmekte olan ekonomilerde bu oran arttı.
EKONOMİNİN TÜM AKTÖRLERİNDE BORÇ ORANLARIMIZ DÜŞÜK
Hanehalkı, reel şube, kamu ve finans sektörü borçlarının GSYH’ye oranında birçok ülke ile karşılaştırıldığında çok sağlam bir durumdayız.
BÜTÇE SONUÇLARI GELECEĞE UMUTLU BAKMAYI SAĞLIYOR
Şimdi sizlerle kamu maliyesinin en değerli göstergeleri olan bütçe gerçekleşmelerini paylaşacağım. peşinen söyleyeyim; 2022 bütçe sonuçları yüzümüzü güldürdü. Geleceğe umutla bakmamızı sağlar.
Makro göstergeler açısından oldukça başarılı bir yıl olan 2022 yılında toplam bütçe giderimiz 2 trilyon 941 milyar TL, bütçe gelirimiz 2 trilyon 802 milyar TL ve bunun sonucunda bütçe açığımız 139.1 milyar TL olarak gerçekleşti. bütün yıl. Ayrıca toplamda 171,8 milyar TL faiz dışı fazla verdik. Bu nedenle küresel ekonomide ciddi türbülanslar yaşanırken ülkemiz 4 yıllık aradan sonra 2022 yılında yeniden faiz dışı fazla vermeyi başardı.
BÜTÇE ÖNGÖRÜMÜZDEN DAHA İYİ RAKAMLARA ULAŞTIK
Böylece yılı bütçe tahminimizin 139,3 milyar lira, OVP hedefimizin ise 322,1 milyar lira altında bütçe açığı ile kapattık.
Orta Vadeli Program’da 131,4 milyar lira faiz dışı açık talep ettik. 2022 yılında yakaladığımız yüksek bütçe performansıyla bu açığı kapatırken, 171,8 milyar TL faiz dışı fazla da elde etmeyi başardık. Bu durum mutluluğumuzu ikiye katladı.
SON 20 YILIN EN İYİ BÜTÇE PERFORMANSLARINDAN BİRİNİ YAKALADIK
Bildiğiniz gibi bütçe açığımızın GSYİH’nın yüzde 3,5’i olacağını tahmin etmiştik. OVP’de bu oranı yüzde 3,4 olarak revize ettik. Bazı uluslararası kuruluşlar tahminlerimizin çok üzerinde yüzde 5-6 gibi bir bütçe açığı bekliyorlardı. OVP’de açıkladığımız Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya göre bütçe açığının GSYİH’ya oranının yüzde 1 olacağını görüyoruz.
Ancak GSYİH gerçekleşmelerinin OVP beklentilerimizin üzerinde olacağına dair öncü göstergeler, bütçe açığımızın da yüzde 1’in altında kalacağına işaret ediyor.
2022 yılında tüm zorlu koşullara rağmen son 20 yılın en uygun bütçe performanslarından birini gerçekleştirdik. Bu yüksek performans kuşkusuz çok değerli bir başarıdır.
BÜTÇEDEKİ BİRÇOK EKONOMİYE KARŞI OLUMLU PERFORMANS GÖSTERDİK
Küresel ve bölgesel gerilimlere, emtia ve fiyatlar genel seviyesindeki artışa rağmen vatandaşlarımıza ve ekonomimizin tüm paydaşlarına güçlü bir şekilde destek olduk, diğer yandan mali disiplinden geri adım atmadık.
Ülkemiz, bütçe açığının GSYİH’ya oranında birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiye göre çok daha olumlu bir performans göstermiştir.
FAİZ GİDERLERİNİN BÜTÇE İÇİNDEKİ PAYINI DÜŞÜRDÜK
Bu yıl sadece bütçe açığını azaltmakla kalmadık, bazı asılsız iddiaların aksine faiz giderlerinin bütçe içindeki payını da düşürdük.
MALİ DİSİPLİNİ HİÇ VERMEDİK
Şimdi gelelim 20 yılda kamu maliyesindeki başarılarımıza. Yıllardır koruduğumuz sağlam duruşumuz sayesinde 2002’de yüzde 11,1 olan bütçe açığının GSYİH’ya oranını 2022’de yüzde 1’e indirdik. Faizin bütçedeki payı ise yüzde 43 oldu. 2002’de bu oran yüzde 10,6’ya geriledi. 2002’de toplanan her 100 lira verginin 85,7 lirası faiz giderine giderken, 2022’de sadece 13,2 lirası faiz giderine gitti.
AB TARİHLİ BORÇ STOKUNU DÜŞÜRDÜK, AB ÜLKELERİNDEN FAZLASINIZ
Uyguladığımız mali disiplin ve aktif borç yönetimi sonucunda 2002 yılında yüzde 71,5 olan AB tanımlı Genel Yönetim Borç Stokunun GSYH’ye oranını 2022 üçüncü çeyreğinin prestijiyle yüzde 34,8’e indirdik. Bu oran 2021 yıl sonuna göre 7 puan azaldı. Söz konusu oranın yıl sonunda OVP varsayımımızın altında kalacağını öngörüyoruz. AB üyesi ülkelerin borç stokunun GSYH’ye oranının tam olarak yüzde 86,4 olduğunu hatırlatmak isterim.
OVP TALEPLERİMİZDEN KAYNAKLANAN BÜTÇE GİDERLERİ
Şimdi bütçe gerçekleşmeleri hakkında biraz ayrıntıya girmek istiyorum. Giderlere baktığımızda gerçekleşmeler OVP talebimizden 192 milyar lira, faiz dışı giderler ise 173 milyar liranın altında kaldı.
BÜTÇE GİDERİNİ EN YÜKSEK ARTIRAN KALEMLER
Bütçe giderlerinin bir önceki yıla göre en çok arttığı harcama kalemleri; Cari transferler, işçi tüketimi, yatırım harcamaları ve borç verme alanlarında olduğunu görüyoruz.
Peki bu konulara kısaca değinmek istiyorum, bu alanlarda neden bu kadar artış oldu.
BÜTÇE GİDERİNİ EN YÜKSEK ARTIRAN KALEMLER
Kamu çalışanlarımızın ve emeklilerimizin maaşlarında önemli artışlar yaptık. Sağlık hizmetlerinde verimliliği artırmak için önemli düzenlemeler yaptık. Yerel yönetimlere aktardığımız kaynakları artırarak yerelde vatandaşlarımıza sunduğumuz hizmetlerin kalitesini de artırdık. Ülkemizin büyüme potansiyelini artıracak yatırımlara daha fazla kaynak ayırdık. Yüksek oranlı elektrik sübvansiyonları sağladık. Tarımsal segment yatırımları, kredi sübvansiyonları ve müdahale alımları, tarımsal KİT matrahları için ek harcamalar yaptık. Sosyal harcamalara ayırdığımız kaynakları daha da artırdık. 85 milyon insanın her birinin alın teri olan vergileri tekrar milletimizin hizmetine sunmak için gece gündüz çalışmaya devam edeceğiz.
BÜTÇE GELİRLERİMİZ DE YÜKSEK ARTAR
Gelelim gelirimize. 2022’deki gelir performansımız son derece güçlüydü. 2022 yılsonu prestiji ile; Merkezi yönetim bütçe gelirleri 2 trilyon 802 milyar lira, vergi gelirleri ise 2 trilyon 353 milyar lira oldu. Böylece OVP’de öngördüğümüz Bütçe Gelir iddiamızı aşmış olduk. Son dönemde vatandaşlarımızı desteklemek için yaptığımız düzenlemelerin gelir azaltıcı etkisine rağmen bu güçlü performansı yakaladık. Bu son derece değerlidir.
GELİR ARTIŞLARINDA KURUMLAR VERGİSİNİN PAYI
Vergi türlerinin prestijine bakıldığında ise en güçlü gerçekleşme yüzde 185’lik artışla kurumlar vergisinden geldi. Böylece kurumlar vergisinin vergi gelirleri içindeki payını yüzde 21,6’ya çıkardık.
VERGİ SORUMLULUĞUMUZU ARTIRMAYARAK VERGİ GELİRLERİMİZİ ARTIRIRIZ
Bu güçlü performansı yakalarken vergi yükümüzü artırmadık aksine önemli ölçüde azalttık. Ülkemiz OECD’de en düşük vergi yüküne sahip 5. ülke konumundadır. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payını yüzde 42’ye indirdik. Böylece dolaylı vergilerin vergi gelirleri içindeki payını son 19 yılda 5 puan azaltmış olduk.
VERGİ İADESİNİ ARTIRDIK
Bir diğer değerli konu da mükelleflerimize yaptığımız vergi iadeleridir. Vergi beyannamelerimiz, tahsil ettiğimiz net vergi gelirlerimizin yaklaşık yüzde 15’ini oluşturuyor. Bakın 2022’de 350,8 milyar lira vergi iadesi yaptık. 2021 ve önceki 4 yılda getiri artış oranı ortalama yüzde 30 civarında iken 2022’de getiriler bir önceki yıla göre yüzde 107 gibi muazzam bir artış gösterdi. Bu bilgi bile tek başına yatırımcının, üreticinin ve ihracatçının yanında olduğumuzun en somut göstergesidir.
BİRÇOK DEĞERLİ UYGULAMAYI HAYATA GEÇİRDİK
Geçen sene yaptıklarımızı hep birlikte hatırlayalım. 2022 yılında asgari ücrette yüzde 94,6, memur ve memur maaş ve ücretlerinde yüzde 85,5, SSK ve BAĞ-KUR emekli maaşlarında yüzde 78,6 artış sağladık. Ek gösterge düzenlemeleri ile yaklaşık 5,3 milyon memur ve emekli memurun mali haklarında önemli iyileştirmeler sağladık. Sağlık çalışanlarımızın ve öğretmenlerimizin mali haklarında önemli artışlar yaptık.
ÇALIŞANIN, SANATIN VE ÇİFTÇİNİN SATIN ALMA GÜCÜNÜ DESTEKLİYORUZ
Vergi alanında; çalışanımızdan çiftçimize; Esnafımızdan sanayicimize ve ihracatçımıza kadar her kesim için tarihi reformları da hayata geçirdik. 2022 yılı başı itibariyle asgari fiyatı vergiden tamamen hariç tuttuk. Patronların çalışanlarına elektrik, doğalgaz ve ısınma giderleri için yapacakları 1.000 liraya kadar olan ödemeleri gelir vergisinden istisna ettik.
VATANDAŞIN SATIN ALMA GÜCÜNÜ KDV İNDİRİMLERİYLE DESTEKLİYORUZ
Tabii bununla da kalmadık, vatandaşlarımızın alım gücünü desteklemek ve enflasyonla mücadele etmek için kararlı çalışmalarımız kapsamında çok değerli KDV indirimlerini de hayata geçirdik. Temel gıda kalemlerinden tarım makinelerine kadar geniş bir yelpazede KDV oranı indirimleri gerçekleştirdik.
YATIRIM, İSTİHDAM, ÜRETİM VE İHRACAT İÇİN VERGİ DESTEĞİ
Bu süreçte az önce de belirttiğim gibi uygulamakta olduğumuz Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesinde büyüme potansiyelimizi artıracak yatırım, istihdam, üretim ve ihracat için güçlü vergi matrahları sağlamaya devam ettik. Bu içerikte;
* İhracatçı ve imalatçı firmalar için kurumlar vergisini 1 puan indirdik.
*Yurtdışında inşaat, onarım, montaj işleri ve teknik hizmetlerde çalışanların bedel ödemelerini gelir vergisinden istisna ettik.
* Makine-teçhizat yatırımları için vergi matrahlarımızı güçlendirdik.
* Yatırım teşvik sisteminde firmalarımızın yatırım katkı fiyatlarına erişimini hızlandırdık.
* İşletmelerimizin öz sermaye kullanımını vergisel açıdan teşvik ettik.
VERGİ KONTROL VE SORUŞTURMALARINI AĞIR ŞEKİLDE SÜRDÜRÜYORUZ
Bir yandan vergi teşvikleri verirken diğer yandan vergilemede adaleti artırmak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele etmek adına vergi kontrol faaliyetlerini de 2022 yılında önemli ölçüde artırdığımızı belirtmek isterim. 2021 yılında 342 bin mükellef denetlenirken, geçen yıl 1,1 milyon mükellefi inceleme ve incelemeye tabi tuttuk.
KAYITSIZLAR İLE ÇABA EYLEM PLANI HAZIRLADIK
Kayıt dışı ekonomi ile mücadeleyi artırmak için 2023-2025 dönemini kapsayan Kayıt Dışı ile Mücadele Eylem Planını paydaşlarımızın görüşleri ile oluşturduk.
SANATÇILARIMIZI VE SANATÇIMIZI HİÇ YALNIZ BIRAKMADIK
Finansman tabanlarıyla ekonomimizin bel kemiği olan esnaf ve sanatkarlarımızın her zaman yanında olduk. Bu kapsamda 2022 yılında yaklaşık 91 milyar liralık Hazine faizli kredi kullandırdık. Ayrıca 2021 yılı öncesi kullandırılan kredilerde Hazinemiz tarafından 2,8 milyar liralık ilave kaynak sağladık. Hazine faizli kredi fiyatını yüzde 150’ye çıkardık. milyar lira. Genç girişimcilere sunulan sıfır faizli Hazine destekli kredi limiti 300 bin lira; Ayrıca bu krediler için gerekli olan yaşı 30’dan 35’e çıkardık.
ÇİFTÇİLERİMİZİN HER ZAMAN YANINDAYIZ
Tarımı bir milli güvenlik sorunu olarak görüyor ve üreticimizi desteklemeye devam ediyoruz. Bu kapsamda 2022 yılı tarımsal takviye bütçemizi 39,7 milyar TL’ye çıkardık. 2023 yılında hububat için ödenmesi beklenen mazot ve gübre bazında hak ediş ödemelerini 2022 yılında birebir olarak kullanmaya başladık. TOKİ tarafından DSİ tarafından yapılan tarımsal sulama kanallarının finansmanı için uzun vadeli kredi sağladık. Tarımsal üretimde kullanılan tüm Hazine faiz destekli kredilerin üst limitlerini artırdık.
HALKIMIZA YÜKSEK ENERJİ FİYATLARINI MÜMKÜN OLDUĞU KADAR SINIRLI ŞEKİLDE YANSIYORUZ
Ülkeler arasında emtia fiyatlarında yaşanan değerli artışların yarattığı maliyetlere rağmen 2022’de konut abonelerine doğalgaz takviyesinin yüzde 80’ini, KOBİ abonelerine yüzde 69’unu sağladık. Örneğin elektrikte hanehalkı abonelerine yüzde 60 sübvansiyon sağladık. Tarihimizin en büyük doğal gaz keşfi olan Karadeniz Sakarya Gaz Sahası’ndaki gazın kullanıma açılması için çalışmalarımız hızla devam ediyor.
KAMU MALİYESİNDE SAĞLADIĞIMIZ ALAN İLE 2023 YILINDA BİRÇOK SORUNU ÇÖZÜYORUZ
2023 bütçemizle ilgili bazı konulara değinmeden geçmeyeceğim. 2023 yılında; o Doğalgaz ve elektrik tüketiminde sübvansiyon sağlamaya devam ediyoruz. o Ocak ayında ek sosyal yardım payı vererek memur ve memur maaşlarına yüzde 30 zam yaptık. Temmuz ayında bir artış yapacağımızı da hatırlatmak isterim. o Asgari emekli maaşını 5.500 liraya çıkardık. o EYT ve sözleşmeli personel alımları ile ilgili düzenlemeleri yakında tamamlayacağız.
Türkiye Ekonomi Modeli’nin sağladığı güçlü büyüme sayesinde hem bütçemiz hem de kasamız çok şükür iyi durumda. Kamu maliyesi göstergelerinde herhangi bir bozulmaya izin vermedik, bundan sonra da vermeyi düşünmüyoruz. Türkiye Ekonomik Modeli’nin sağladığı potansiyel sayesinde, OVP’de açıkladığımız 2023 bütçe hedeflerine ulaşma konusunda hiçbir şüphemiz yok.
2023 YILINDA BİR ÇOK UYGULAMAYI GERÇEKLEŞTİRİYORUZ
Türk Yüzyılı yolunda emin adımlarla ilerlerken Bakanlığımızın yeni gündem maddelerini de oluşturduk. Konut piyasası için Yeni Konutum Projesini hayata geçiriyoruz. 2023 yılında da yatırıma, istihdama, üretime ve ihracata öncelik veren verimlilik odaklı vergi politikalarını uygulamaya devam edeceğiz. Yeşil, sosyal ve sürdürülebilir alanlar için yeşil tahvil ihraç etmeyi planlıyoruz.
İşletmelerimizin finansman ihtiyaçları için 200 milyar TL kefalet ve 250 milyar TL kredi imkanı sunuyoruz. Esnafımıza ve çiftçilerimize bir hafta içinde finansmana erişim için verdiğimiz mesajları bir kez daha hatırlatmak isterim. Bu söylentilere ek olarak, bu paket birçok departmanın finansmana kolay erişimini sağlayacaktır. Finansal mimari çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ülkemizin vizyon projelerinden biri olan Togg için de kamu alım garantisini hayata geçiriyoruz.
TÜRK EKONOMİK MODELİ GELECEĞE UMUTLU BAKMAYI SAĞLIYOR
Rakamlar ortada. 2022 yılında, yani tüm ekonominin sarsıldığı bir dönemde dahi yakalamayı başardığımız bu başarılar, Sayın Cumhurbaşkanımızın öncülüğünde hayata geçirdiğimiz Türkiye Ekonomisi Modelimiz ve atılan doğru adımlar sayesinde gerçekleşti. aldık. Modelimizin ilk yılında ekonomimizde kaydettiğimiz değerli kırılma, geleceğe çok daha umutla bakmamızı sağlıyor. Türk Ekonomik Modelimizin, Türkiye Yüzyılı vizyonumuzun gerçekleşmesine önemli katkılar sağlayacağına olan inancımız, elde ettiğimiz sonuçlarla daha da güçlenmiştir. Cumhurbaşkanımızın güçlü ve vizyoner liderliği, milletimizin güçlü iradesi ve her birimizin katkısıyla çok daha müreffeh bir gelecek hepimize ait olacak ve sonunda kazanan ülkemiz ve milletimiz olacaktır.
Son dakika gelişmelere anında ulaşmak için Haber7 uygulamasını akıllı cihazlarınıza kullanabilirsiniz. (iOS, Android)Twitter’da yapabilirsin @haber7Hesabınızı takip edebilirsiniz.
Uygulama mağazası Google Oyun Takip et
